خواص شگفت انگیز پودر سنجد
نام فارسی: سنجد
نام علمی: Elagnus angostifolia
نام های عمومی: Russian silverberry, Oleaster
نام های انگلیسی: Russian olive, Oleaster oil tree
نام عربی: غُبَيرا (Ghobyra)
نام فرانسوی: Chalef
نام آلماني: Oleaster
نام های مترادف: Elagnus inermis, E . Orientalis , E . Incana , E ,hortensis
نام خانواده: Elagnaceae (سنجد)
گیاهشناسی و خواص شگفت انگیز پودر سنجد:
درخت سنجد درختی است که ارتفاع آن تا ۷ متر میرسد. تمام قسمتهای گیاه از پرزهای فشرده نقرهای پوشیده شده و ممکن است خاردار یا بیخار باشد. برگهای آن بیضی، دراز، نوک تیز به طول تا ۹ و عرض تا ۲/۵ سانتیمتر است. سطح رویی برگها سبز مایل به خاکستری و سطح زیرین سفید نقرهای است. گلهای کوچک گیاه به تعداد یک تا سه عدد به رنگ زرد کمرنگ و بهصورت نر و ماده یا بهطور مجزا نر و ماده هستند.
این گلها بوی بسیار نافذی دارند و در اوایل تابستان ظاهر میشوند. میوه بیضی شکل سنجد شبیه و به اندازه زیتون، به طول تا ۱/۷سانتیمتر و به رنگ نارنجی مایل به قرمز و دارای طعم ملایم و قابض است. سنجد بومی نواحی غربی و مرکزی آسیا، از روسیه و قزاقستان تا ترکیه و ایران است و در بیشتر نقاط ایران، بهخصوص در استانهای آذربایجان، کردستان، همدان، اصفهان، فارس، خراسان، تهران و بلوچستان میروید.
دارو شناختی و خواص شگفت انگیز پودر سنجد:
با توجه به مواد موجود در میوه و سایر قسمتهای سنجد میتوان اثرات قابض، محرک، ضد التهاب، ضد اکسیدان، ضد سرطان و رفع مشکلات معده و روده را برای آن پیش بینی نمود. با توجه به اینکه تحقیقات چندانی در مورد مواد و خواص سنجد ایران صورت نگرفته است، میتوان به نظریات دانشمندان و منابع طب سنتی توجه نمود.
ابنسینا در کتاب قانون راجع به سنجد چنین گفته است:
غبيرا يا سنجد دارای طبیعت سرد و خشک است، هر خونریزی را بند آورد، صفر آور است، مستی شراب را کند میگرداند، در علاج سرفه مفید است، از استفراغ جلوگیری میکند، بند آورنده شکم است (ضد اسهال) و ادرار را زیاد میکند.
در مخزن الادویه راجع به سنجد چنین آمده است:
غبيرا را به فارسی سنجد گویند. میوه درختی است بزرگ به قدر درخت عناب و در مناطق بسیار سرد میروید و برگ آن خشن است. درخت دو نوع است: نر و ماده که نر آن ثمر نمیدهد و ماده آن دو نوع است: یکی میوه آن به اندازه عناب و پوست آن نازک است که بعد از رسیدن پوست آن سرخ میگردد و از مغز خوب جدا نمیشود. مغز آن سفیدرنگ، شیرین، خوشبو و خوش طعم است که تخمی (هسته) کمی طولانی، شبیه هسته عناب دارد و نوع دیگر، میوهاش بزرگتر از نوع اول است و پوست آن از مغز جدا میشود. مغز آن سفید رنگ و نرم، مانند آرد است و هسته آن به آسانی جدا میگردد. این نوع، شیرینی کمتری دارد و در فارسی به آن سنجد آردی گویند. هر دو نوع در وسط تابستان میرسند و قوت آنها تا دو سال باقی میماند.
طبیعت آن سرد و خشک و میوهاش مقوی و مفرح است. برای درمان سردرد و سرفه مفید است. مقوی معده و ضد استفراغ و صفراآور است. خام آن ضد اسهال است. گل آن سفید مایل به زردی است و بعضی زعفرانی رنگ گفته اند. طبیعت گل آن گرم و خشک و بسیار خوشبو و تند است و استشمام بوی آن محرک شهوت زنان، خصوصاً زنان و دختران جوان است. بوی گل آن مفرح و مقوی دل و دماغ و آشامیدن آن مقوی دماغ و قلب است. همچنین گل آن جهت امراض سینه و ریه، معده و جگر و آب آوردن انساج، لرز و درمان یرقان مفید است. برگ تازه آن برای درمان زخم و رفع عفونت مفید است و اگر برگ تازه نباشد، برگ خشک آن هم مفید است.
ترکیبات مهم:
گلهای سنجد دارای اسانس معطری است که مواد مؤثر آن اولین بار در سال ۱۳۷۸ توسط مؤلف و همکاران مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که مهمترین ترکیبات اسانس شامل: اتیل سینامات ۸۱/۲ درصد، تری کوزان ۵۵ /۰ درصد، هنی کوزان ۰/۹ درصد، دو کوزان ۱/۷ درصد، متیل سینامات۳/۸درصد، نونانال ۰/۲۲درصد، سیس و ترانس اتیل بنزوات ۰/۱۱ درصد و۱و۸ سینئول ۰/۱۱ درصد است. میوه، برگ و ساقه سنجد حاوی ترکیبات تاننی، ساپونینی، فلاونوئیدی و آلكالوئيد است. همچنین ترکیبات قندی، چربی، کاروتنوئیدها و ویتامینها، از جمله C و E از ترکیبات میوه است.
نکات قابل توجه:
۱- در منابع قدیمی اشاره به دو نوع سنجد معمولی و آردی شده است که در منابع جدید هم همین موضوع به چشم میخورد.
۲- در تجزیه و شناسایی مواد تشکیل دهنده اسانس گل سنجد، مواد محرک هورمون های زنان تشخیص داده شده است که مطالب اظهار شده در مخزن الادویه در مورد تحریک شهوت زنان و دختران را کاملاً تائید میکند. در گذشته زنان و دختران، بهخصوص نوجوان را از استشمام رایحه سنجد به دلیل اثرات تحریکی منع میکردند.
3- با توجه به گستردگی کم درختان سنجد در جهان، تحقیقات زیادی در مورد مواد و اثرات آن صورت نگرفته، ولی در سالهای اخیر توجه بیشتری به آن شده و تحقیق بر روی میوه و هسته آن در حال انجام است که باید منتظر نتایج شد.
۴- کمیت و کیفیت مواد موجود در اسانس سنجد ایران مشابهت زیادی به اسانس گل سنجد کشور چین دارد. این شباهت بخصوص در جسم اصلی آن یعنی اتیل سینامات است.
نکته مهم:
بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره گیاهان دارویی است و بعدازآن میتوان به مکملهایی نظیر کپسولها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دمنوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک میتوانید با شماره 09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.
منابع اطلاعات:
کتابها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه محصولات ارگانیک آشا
موسسه کار آفرینی دکتر زرقانی