خواص تاتوره در طب سنتی چیست؟

نام فارسی: تاتوره (گونه دوم)
نام علمی: Datura metel
نام عمومی: Indian datura
نام انگلیسی: Thorn- apple
نام عربی: صفیر السلطان
نام فرانسوی: Datura fastueuse
نام آلمانی: Roter stechapfel
نام‌های مترادف: D. chlorantha و D. fastusa و Datura alba
نام خانواده: Solanaceae (سیب‌زمینی)

• 

• 

• 

گیاه‌شناسی و خواص تاتوره در طب سنتی چیست؟

این‌گونه تاتوره تا حدی شبیه گونه‌ی استرامونیوم است. در این‌گونه گل‌ها درشت، به رنگ بنفش و به طول ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر است. میوه‌ها کوچک‌تر از گونه‌ی قبلی، دارای خارهای ریزتر و حالت آویخته دارند. این‌گونه اکثراً در نواحی حاره و گرم می‌روید. برحسب فلورا ایرانیکا نوشته ریشینگر (مجموعه گیاهان سرزمین ایران و اطراف) این گیاه در بندرعباس و بلوچستان می‌روید.

تاریخچه و خواص تاتوره در طب سنتی چیست؟

تاتوره در اواخر قرن شانزدهم میلادی توسط جرالد تواردز در انگلستان کشت داده‌ شده است. او دانه‌های گیاه را از کونستانتین اوپل به دست آورده بود. استفاده های این گیاه به‌طور وسیع مربوط به تجربیات استورک در سال ۱۷۶۲ میلادی بود، برگ‌ها و گل‌های خشک‌ شده‌ی این گیاه به‌طور رسمی در B. P. C تحت نام داتورا فولیوم گزارش‌ شده است.

داتورا فولیوم که گونه‌ی دیگری از تاتوره است، دارای اثراتی ازجمله ضد درد، بی‌حس‌ کننده، بازکننده‌ی برونش‌ها، ملین، خلط‌ آور، خواب‌ آور، ضد سم، مخدر، سمی و آرام‌ بخش است. میزان آلکالوئید میوه‌ها تا ۰/۱۲ درصد، برگ‌ها تا ۰/۵ درصد، ریشه تا ۰/۲ درصد و دانه‌ها تا ۰/۵ درصد است. مهم‌ترین آلکالوئید موجود در این‌گونه اسکوپولامین است. آلکالوئیدهای دیگر شامل هیوسیامین، نورهیوسیامین، نوراسکوپولامین، کوسکوهیگرین و نیکوتین می‌باشند. دانه‌ها تا ۱۴ درصد پروتئین، ۱۹ درصد چربی و تا ۵/۶ درصد خاکستر دارند. سمیت این گیاه مشابه گونه استرامونیوم است.

داتورا اینوکسیا:

این گیاه گونه‌ی معروف دیگری از تاتوره است که اکثراً به‌عنوان منبع تهیه‌ی اسکوپولامین استفاده می‌شود. در هندوستان به‌عنوان پیش بی‌حس‌ کننده در جراحی‌های زایمان، همچنین در چشم‌ پزشکی و بیماری ماشینی (بیماری حرکت) به کار می‌رود. این گیاه برای کاهش درد زایمان به‌عنوان ضد درد و مسکن استفاده می‌شود.

مهمترین خواص تاتوره در طب سنتی چیست؟

مهم‌ترین اثرات درمانی گیاه شامل اثرات ضد درد، بی‌حس‌ کننده، خلط‌ آور، خواب‌ آور، مسکن و ضد اسپاسم است. داتورا اینوکسیا در طب عوام به‌عنوان ضد آسم، ضد سرفه و برونشیت، ضد شوره‌ی سر، مسکن دردهای چشم، تسکین پارکینسون و بیماری ماشینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مجموع آلکالوئیدهای موجود در ریشه‌ی گیاه ۲۴ تا ۶۰ درصد آن اسکوپولامین، ۲۲ تا ۴۸ درصد هیوسیامین و ۵ تا ۳۰ درصد کوسکوهیگرین است. نوع آلکالوئیدهای این‌گونه با گونه‌ی استرامونیوم کمی اختلاف دارد.

سمیت و عوارض جانبی:

این گیاه دارای اثرات روان‌گردان، خواب‌ آور و اعتیاد آور است و مثل گونه‌ی استرامونیوم سمی است.

نکات قابل‌توجه:

۱- بیشتر اثرات گونه‌های مختلف داتورا و سمیت آن‌ها مشابه است و فقط ممکن است ازنظر میزان مواد مؤثر شدت و ضعف داشته باشند.

٢- نام عمومی داتورا اینوکسیا، تورن اپل است. این‌گونه از لحاظ اثرات مهم و سمیت مشابه داتورا استرامونیوم است.

۳- گرچه در قدیم از تنتور، برگ و دانه‌های تاتوره به مقدار زیادی استفاده می‌شده است، ولی با توجه به سمیت شدید گیاه توصیه می‌شود از داروهای صنعتی آن‌، که به اشکال مختلف ارائه می‌گردد و با تجویز پزشک است استفاده شود.

۴- در کتاب قانون ابن‌سینا راجع به تاتوره چنین آمده است:
مخدر است و به گردو می‌ماند. خارهای کوتاه و ستبر دارد و به گردوی قی آور (جوز القیء) شباهت دارد و دانه‌اش چون دانه‌ی ترنج است. خواب‌ آور و با مغز ناسازگار است و یک‌ دانگش مستی می‌آورد. دشمن دل است و یک‌ درهم آن در یک روز قلب را از کار می‌اندازد.

نکته مهم:

بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره‌ گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره  09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.

منابع اطلاعات:
کتاب‌ها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه محصولات ارگانیک آشا
موسسه کار آفرینی دکتر زرقانی