خواص رازک در طب سنتی

خواص رازک در طب سنتی
نام علمی: Humulus lupulus
نام‌های عمومی: Hops, Common hops, Lupulin, Eurpean hops
نام انگلیسی: Hops
نام عربی: حشیشه الدینار
نام فرانسوی: Houblon
نام آلمانی: Hopfen
نام‌های مترادف: Lupulus humulus, Cannabis lupulus
نام خانواده: Cannabinaceae (شاهدانه)

• 

• 

• 

گیاه‌شناسی و خواص رازک در طب سنتی:

رازک گیاهی است علفی، چندساله و بالارونده. این گیاه دوپایه بوده و اعضای آن پوشیده از تارهای خشن است. برگ‌های گیاه متقابل، دندانه‌دار و مرکب از ۵-۳ لوب نامساوی هستند. گل‌های نر به‌صورت مجتمع و گل‌آذین خوشه می‌باشند. گل‌های ماده به‌صورت مخروط مانند سفید مایل به حنایی است. قسمت مورد استفاده گیاه مخروط‌های ماده (گل‌های ماده) آن است که دارای بوی معطر و مطبوع با طعم تلخ است.
این گیاه بیشتر در نواحی شمال ایران ازجمله گرگان، چالوس، تنکابن، رشت، لاهیجان و آستارا می‌روید.

تاریخچه و خواص رازک در طب سنتی:

کاربرد عمده رازک در تولید آب جو به دلیل طعم تلخ آن است. عصاره‌ی رازک به‌عنوان طعم‌ دهنده در غذا و صنعت نوشابه‌ سازی مصرف می‌شود. در قدیم از خاصیت مدر آن استفاده می‌شد. دیگر مصارف سنتی آن درمان انقباضات روده‌ای، بیماری سل، سرطان و التهاب مثانه بود. گاهی نیز به‌ منظور رفع مشکلات عصبی، گل‌های رازک را در بالش می‌گذاشتند عصاره برخی از انواع رازک به دلیل خاصیت نرم‌ کنندگی، در فرآورده‌های پوستی به کار می‌رود.

منشأ جغرافیایی:

رازک ماده در بسیاری نقاط ازجمله غرب اروپا، هند، چین و آمریکا به دست می‌آید.

داروشناختی و مهمترین خواص رازک در طب سنتی:

رازک اثر آرام‌ بخشی دارد؛ به‌ خصوص هنگامی‌ که همراه با آرام‌ بخش‌های دیگر گیاهی مصرف می‌شود. همچنین در بدخوابی عصبی و درمان استرس استفاده می‌شود. رازک به‌ صورت دم‌ کرده بامزه تلخ به‌عنوان مقوی معده، محرک اشتها و افزایش ترشحات معده کاربرد دارد. اسیدهای تلخ آن شامل لوپولون و هومولون دارای خواص ضدمیکروبی است. در طب عوام از دم‌ کرده آن جهت درمان زخم معده و به‌عنوان ضد ورم مثانه استفاده می‌شود.

فرآورده‌های دارویی:

حدود هفتاد فرآورده آرام‌ بخش از رازک در آلمان وجود دارد. در انگلستان حدود ۶۰ فرآورده از آن تهیه می‌شود که همگی به‌عنوان آرام‌ بخش استفاده می‌گردند. عمده این فرآورده‌ها به‌ صورت قرص هستند. از عصاره خشک رازک به‌صورت چای یا فرآورده‌های دیگر به‌عنوان خواب‌ آور و مسکن استفاده می‌شود.
تهیه چای: یک لیوان آب در حال جوشیدن را روی نیم گرم له‌ شده یا پودر گیاه ریخته و ۱۵ دقیقه صبر کنید؛ سپس صاف‌ کرده و میل نمایید.

شرایط نگهداری:

رازک باید دور از نور و در هوای سرد نگهداری شود. حداکثر مدت نگهداری یک سال است.

عوارض جانبی:

مصرف رازک ممکن است در بعضی افراد حساسیت پوستی ایجاد کند که علت آن گرده‌های گیاه است.

ترکیبات مهم:

این ترکیبات عبارت‌اند از: مواد تلخ ازجمله آسیل فلوروگلوسیدهای موجود در رزین، اسانس به میزان ۱-۰/۳ درصد که حاوی میرسن، لینالول، فارنزن و کاریوفیلن است. تانن به میزان ۴-۲ درصد، فلاونوئید، مقدار کمی فنل کربوکسیلیک اسید از حمله اسید فرولیک و اسید کلروژنیک از دیگر ترکیبات مهم گیاه هستند.

نکات قابل‌توجه:

١- چای یا دم‌ کرده گیاهی رازک را بهتر است شب‌هنگام یا قبل از خواب مصرف نمود تا بتوان خواب آرام‌تری داشت. این میزان مصرف را می‌توان تا سه بار در روز تکرار کرد.

۲- میزان مصرف فرآورده‌های صنعتی رازک مانند قرص یا کپسول گیاهی آن در راهنمای همراه دارو توصیه‌ شده است.

۳- گل‌های ماده تحت عنوان Strobiles معروف می‌باشند که قسمت دارویی رازک هستند.

۴- خواص رازک به‌طور چشمگیر به نو یا کهنه بودن آن ارتباط دارد، چون مواد موجود در آن با گذشت زمان اکسید می‌شود. مثلاً مصرف تازه گل‌های ماده برای رفع بدخوابی بسیار مؤثر است؛ درصورتی‌که خشک‌ شده گل‌های ماده برای پر کردن بالش افرادی که دارای بی‌خوابی هستند مناسب است. تعویض گل‌های خشک ماده در این بالش‌ها باید هر دو سه ماه یکبار صورت گیرد، چون گل‌های خشک کهنه رازک دارای خاصیت محرک می‌باشند.

۵- برای رفع بی‌خوابی بهتر است ازگل‌های ماده تازه، خشک‌ شده تازه و یا گل‌های فریزشده استفاده نمود. در این صورت روی دو قاشق چای‌خوری ازگل‌ها یک لیوان آب جوش ریخته و پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه صاف نموده و میل کنید.

نکته مهم:

بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره‌ گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره  09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.

منابع اطلاعات:
کتاب‌ها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه محصولات ارگانیک آشا
موسسه کار آفرینی دکتر زرقانی