خواص چای کوهی چیست؟

خواص چای کوهی چیست؟
نام فارسی: چای کوهی
نام علمی: Stachys officinalis
نام عمومی: Wood betony
نام انگلیسی: Purple betony
نام عربی: شاطرا
نام فرانسوی: Betoine officinale
نام آلمانی: zehrkraut
نام مترادف: Stachys betonica و Betonica officinalis
نام خانواده: Labiatae (نعناع)

• 

• 

• 

گیاه‌شناسی و خواص چای کوهی چیست؟

چای کوهی (بتونی) گیاهی است پایا، بوته‌ای و علفی به ارتفاع حداکثر تا ۶۰ سانتی‌متر که بیشتر در ارتفاعات و دامنه‌ی کوه‌ها می‌روید. از مشخصات آن وجود تارهای فراوان در تمام قسمت‌هاست. برگ‌ها بیضی‌شکل، نوک‌ تیز و دندانه‌دار هستند و با دمبرگ‌هایی تقریباً دراز به‌صورت متقارن بر روی ساقه می‌رویند (برگ‌های بالای ساقه دمبرگ کوتاه‌تری نسبت به برگ‌های پایین ساقه دارند). طول این برگ‌ها تا ۷ و عرضشان تا ۴ سانتی‌متر می‌رسد.

گل‌های این گیاه به رنگ قرمز،سفید، گلی یا ارغوانی است که به‌صورت مجتمع در انتهای ساقه قرار می‌گیرند؛ مانند سایر گیاهان خانواده‌ی نعناع، تمام قسمت‌های این گیاه معطر است. قسمت مورد استفاده‌ی گیاه بیشتر گل‌ها و برگ‌ها هستند که به مصرف دارویی می‌رسند. این‌گونه‌ی گیاه در ایران نمی‌روید و گونه‌ی دیگری از این جنس به نام《چای کوهی》 وجود دارد که به‌طور مختصر معرفی می‌شود.
این گیاه در بیشتر نقاط اروپا، ازجمله فرانسه و مناطق مدیترانه، وجود دارد و سالیان درازی است که در دنیا از آن استفاده‌ی دارویی می‌شود.

مهمترین خواص چای کوهی چیست؟

از خواص چای کوهی اینکه بدلیل وجود مقدار فراوانی تانن در گیاه، برای درمان اسهال مفید است؛ اما مصرف مقدار زیاد آن ممکن است اثر معکوس داشته و مسهل و تهوع‌آور شود. مصرف خوراکی بتونی آرام‌بخش است و می‌تواند باعث کاهش استرس و دلهره شود

بتونی هنوز جهت تسکین بعضی سردردها و دردهای سر وصورت استفاده می‌شود. از این گیاه به‌صورت محلول‌های قرقره نیز استفاده می‌شود که برای خون‌دماغ، التهاب بافت‌های مخاطی، زخم‌های دهان، لثه و گلو مفید است. در استفاده‌های عامیانه و سنتی، گیاه بتونی به‌عنوان ضد سرطان، ضد سرماخوردگی، رفع مشکلات کلیه، دفع سنگ کلیه، ضد تشنج، تسکین دردهای معده، تسکین دندان‌درد، مشکلات طحال و نیز برای تحریک عمل هضم و تحریک کبد استفاده می‌شود.

عوارض جانبی:

عوارض چندانی از این گیاه گزارش نشده است؛ با این‌وجود باید از مصرف زیاد آن خودداری کرد؛ زیرا می‌تواند باعث التهاب دستگاه گوارش شود. همچنین، مصرف این گیاه در زمان بارداری توصیه نمی‌شود.

طریقه و میزان مصرف:

دیگر خواص چای کوهی چیست؟

ضد افسردگی، ضد اسهال، ضد التهاب، ضد عفونی‌کننده، قابض، ضد نفخ، هضم‌کننده، خلط‌ آور، تقویت‌کننده‌ی کبد، کاهش‌دهنده‌ی پرفشاری خون، تقویت‌کننده‌ی اعصاب، مسکن، آرام‌بخش و صفرا آور.

ترکیبات مهم:

برگ‌ها و سرشاخه‌های گلدار این گیاه که قسمت مورد استفاده‌ی آن هستند، حدود ۱۰ درصد تانن دارند و به همین علت قابض می‌باشند. همچنین تعدادی فلاونوئیدهای گلوکزیدی در آن‌ها وجود دارد که کاهش‌دهنده‌ی پرفشاری خون هستند. یکی از ترکیبات مهم گیاه آلکالوئید استاکیدرین است که دارای خاصیت دپرسانت سیستولیک است. همین جسم نیز ضد روماتیسم است. بتائین از دیگر ترکیبات گیاه است که به میزان ۰/۵ درصد در آن وجود دارد. گلوکزیدهای جدیدی نیز از دسته‌ی فنیل اتان دید در قسمت هوایی گیاه شناسایی و گزارش‌ شده‌اند.

نکات قابل‌توجه:

۱- در روسیه بعضی گزارش‌ها به تأثیرات گیاه بتونی به‌عنوان صفرا آور، ضد التهاب و خصوصاً کاهش‌ دهنده‌ی پرفشاری خون اشاره‌ کرده، ولی منبع آن ذکر نشده است.

۲- در ایران گونه‌ی دیگری از گیاه به نام چای کوهی استفاده می‌شود که خواصی مشابهی با بتونی دارد. در کتاب دکتر امین راجع به این‌گونه چنین نوشته‌ شده: چای کوهی گیاهی است با گل‌های قرمز و کاسبرگ‌های پوشیده از کرک‌های نقره‌ای و بلند و برگ‌هایی باریک و نوک‌تیز که به توکلیجه نیز معروف است و در عطاری‌ها وجود دارد. این گیاه از خانواده‌ی نعناع و به‌صورت بوته‌ی علفی یک‌ساله است. کرک‌های بلند در تمام‌اندام‌های گیاه، برگ‌های متقابل، ساقه‌ی باریک تقریباً چهارگوش و گل‌های بزرگ از مشخصات اصلی این گیاه است. چای کوهی که به‌صورت دم‌کرده مصرف می‌شود، به‌عنوان آرام‌بخش، برای کاهش دردهای معده و کمک به هضم غذا از قدیم و هم‌اکنون به‌طور سنتی در ایران مورد استفاده بوده و هست.

نکته مهم:

بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره‌ گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره  09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.

منابع اطلاعات:
کتاب‌ها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه محصولات ارگانیک آشا
موسسه کار آفرینی دکتر زرقانی