روش اسانس گیری گیاهان دارویی

روش اسانس گیری گیاهان دارویی
اسانس که هم‌معنای رایحه با عطر نیز است، شامل مواد سبکی از اجسام است که در حرارت عادی تبخیر شده و اکثراً بوی مطبوع گیاهان مربوط بدان است. همچنین به‌طور معدود در منابع حیوانی مانند مشک نافه‌ی آهو نیز وجود دارد. اسانسها در مواردی ممکن است دارای بوی نامطبوع باشند.

با وجودی که اسانسها اکثراً به عنوان معطر کننده در صنایع غذایی و آرایشی – بهداشتی مصرف می شوند ولی تاکنون بیش از ۲۵ اثر مهم فیزیولوژیک فارماکولوژیک از آن‌ها به اثبات رسیده است. اثرات مهم اسانسها ازجمله ضد نفخ، ضد درد، ضد اسپاسم، ضد میکروب، ضد قارچ، ضدویروس، ضد احتقان، ضد کرم، خلط‌آور، محرک، هضم‌کننده و اشتهاآور می‌باشند. اکثر اسانس‌ها به حالت روغنی و سبک‌تر از آب هستند. این اسانسها دارای رنگ شفاف تا زرد کم‌رنگ بوده که به‌مرورزمان پررنگ‌تر می‌شوند. معدودی از اسانس‌ها سنگین تر از آب می باشند و بعضی رنگی هستند (مانند اسانس بابونه که آبی رنگ می باشد). تعداد کمی از اسانس‌ها به‌صورت جامد می‌باشند (مانند کافور که به‌صورت جامد بی‌شکل سفیدرنگ و یا کریستال است).

روش اسانس گیری گیاهان دارویی:

حداقل ده روش تهیه ی اسانس وجود دارد که بعضی آزمایشگاهی و بعضی صنعتی هستند. از این میان معمولی‌ترین روش تولید اسانس‌ها، استخراج با آب، بخار آب و آب و بخار آب است. اکثر اسانس گیاهان را می‌توان با آب استخراج کرد، مگر گیاهانی که اسانس آن‌ها با این روش دستخوش تغییرات شود. با توجه به این‌که بعضی افراد، علاقه‌مند به استخراج اسانس گیاهان هستند تا بتوانند با آن‌ها – فرمولاسیون‌های ساده تهیه نمایند؛ لذا دستگاه و شرح عملی تهیه‌ی اسانس در زیر توضیح داده می‌شود.

دستگاه کلونجر چیست و روش اسانس گیری گیاهان دارویی:

دستگاه استخراج اسانس برای آزمایشگاه موارد شخصی و مقادیر کم گیاه به نام دستگاه «کلونجر» است که در فروشگاه‌های لوازم آزمایشگاهی به‌صورت آماده به فروش می‌رسد. این دستگاه شامل بالن، مخزن گرمازا و دستگاه کلونجر است. اصولاً دستگاه کلونجر استاندارد و دارای یک اندازه است که می‌توان آن را برای بالن‌های نیم تا دو لیتری نصب کرد. با توجه به میزان گیاه و انتخاب اندازه‌ی بالن، اجاق الکتریکی مناسب آن انتخاب می‌شود. محل نصب دستگاه باید نزدیک پریز برق و شیر آب و محل تخلیه‌ی آب باشد.

نحوه ی استفاده از دستگاه کلونجر:

برای استفاده از دستگاه ابتدا میزان معینی از گیاه (بسته به نوع بالن حداکثر ۱۰۰ گرم گیاه خشک و یا ۲۰۰ گرم گیاه تازه) را خرد، له و یا پودر نموده و داخل بالن می‌ریزیم. آن گاه حداقل تا نصف بالن را آب مقطر می‌ریزیم؛ سپس دستگاه کلونجر را روی بالن نصب نموده و با گیره آن را ثابت می‌کنیم. اکنون لوله‌ی لاستیکی سردکن (مبرد) دستگاه را به آب وصل نموده و اجاق را روشن می‌کنیم. پس از مدتی آب به جوش می‌آید. درجه‌ی حرارت دستگاه را طوری تنظیم می‌کنیم که جوشیدن آب درون بالن متعادل باشد. در این عمل اسانس گیاهان به علت گرمای آب تبخیر شده و به همراه بخارآب به سمت سردکن (مبرد) حرکت می‌کند. بخارآب و اسانس در سردکن (مبرد) مایه شده و در لوله‌ی جمع‌آوری (عمودی) جمع می‌شوند.

نکته مهم:

بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره‌ گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره  09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.

منابع اطلاعات:
کتاب‌ها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه محصولات ارگانیک آشا