خواص دارویی گیاه سرخارگل

تاریخ انتشار: 19 تیر 1398

بازدید: 1,076 بازدید

نام علمی: Echinacea angustifolia
نام عمومی: Purple coneflower
نام انگلیسی: Purple coneflower
نام عربی: قنفذيه أرجوانيه
نام فرانسوی: Echinacee
نام آلمانی: Schmalblattriger sonnenhut
نام خانواده: Compositae (گل مینا)

Table of Contents

گیاه‌شناسی و خواص دارویی گیاه سرخارگل:

سرخارگل گیاهی است چندساله، با برگ‌های باریک و ساقه‌ای محکم به ارتفاع ۹۰ سانتی‌متر، ساقه‌های گلدار آن در انتها فقط به یک گل با گلبرگ‌های صورتی ختم می‌شود.
گیاه وقتی جویده می‌شود، دارای مزه تلخ و تا حدی سوزاننده است. گیاه بومی نیمه غربی شمال آمریکاست. گونه اصلی (Angustifolia) ازنظر ارتفاع کوچک‌تر از دو گونه دیگر است. قسمت مورد استفاده گیاه همه قسمت‌های آن، به‌خصوص ریشه‌هاست. ریشه‌های گونه آنگوستی فوليا ممكن است به طول ۱/۲ متر نیز برسد. تنها گونه این گیاه که گل‌های زرد دارد، گونه E.paradox می‌باشد.

از نه گونه گیاه، سه گونه ازنظر داروسازی دارای اهمیت بیشتری هستند که از آن‌ها فراورده‌های دارویی تهیه می‌شود.
این‌گونه ها شامل:
1- Echinacea angustifolia
با نام مترادف Brauneria angustifolia
2- Echinacea purpurea
با نام مترادف Echinacea pallida, Rudbeckia purpurea است.

منشأ جغرافیایی:

گیاه بومی جنوب آمریکاست؛ ولی در اروپا نیز کشت می‌شود. قسمت اعظم گیاه از آمریکای شمالی تأمین می‌گردد.

خواص دارویی گیاه سرخارگل:

گیاه سرخارگل محرک سیستم دفاعی بدن، ضد التهاب، ضد سرطان، ضد میکروب و عفونت‌های معمولی، ضد عفونت‌های بالای دستگاه تنفس و ضد ویروس است.

این گیاه جهت پیشگیری و درمان سرماخوردگی‌های ضعیف تا متوسط و آنفلوانزا مناسب است. پمادهای تهیه‌ شده از آن به‌ طور موقت جهت جلوگیری از خونریزی و ورم نیز مفید است. اکی‌ناسین، اسید شیکوریک و اسید کافئیک آن دارای خاصیت ضد ویروس هستند. همچنین ترکیب اکیناکوزید، آن ضد میکروب است. ترکیب اکی‌ناسئین و ایزوبوتیل آمید آن خاصیت حشره‌ کشی دارد.

قطره‌های خوراکی آن جهت آرتریت روماتوئید بسیار مناسب است. اثر این قطره‌ها حدود نصف كورتيزون و پردنیزون است. در پژوهش‌های اخیر اثر ضد کاندیدا آلبی کنس آن به اثبات رسیده است. در قدیم نیز جهت درمان گزش مار از آن استفاده می‌شده است.

مهم‌ترین خواص دارویی گیاه سرخارگل:

ضداسپاسم، ضد تومور، گشاد کننده عروق، ضد تریکومونا۔

فراورده‌های دارویی:

بیش از ۴۰۰ فرآورده جهت مشکلات ادراری، آنفولانزا، ضد التهاب، افزایش قدرت سیستم ایمنی و ضد زخم از این گیاه به اشکال: قرص، کپسول گیاهی، قطره، شربت و آمپول وجود دارد. به‌غیراز این اشکال، فراورده‌های دیگر به‌صورت عصاره، ازجمله عصاره تام به‌صورت خرد یا پودر شده، عصاره هیدروالکلی، آبی و یا به شکل یخ‌زده موجود است.

طريقه و میزان مصرف:

اصولاً تهیه چای، دم نوش و جوشانده گیاهی از این گیاه معمول نیست و بهتر است از داروهای صنعتی استاندارد شده آن استفاده شود.
میزان مصرف عصاره‌های آن به‌قرار زیر است:

عصاره الکلی: ۳-۲ میلی‌لیتر ۳ بار در روز.

عصاره آبی: ۴-۲ میلی‌لیتر سه بار در روز.

عصاره پودر شده: ۳۰۰-۱۵۰ میلی‌گرم سه بار در روز.

فراورده‌های صنعتی این گیاه برحسب میزان مواد مؤثر، باید طبق راهنمای همراه دارو مصرف شوند. مدت مصرف برحسب احتياج متفاوت است؛ ولی مصرف طولانی آن به‌ طورمعمول هشت هفته پشت سر هم با یک هفته قطع دارو مناسب است و نتایج خوبی به همراه دارد.

عوارض جانبی:

مصرف گیاه در حد دارویی عارضه‌ای ندارد؛ اما مقادیر زیاد آن ممکن است به دلیل وجود آلكالوئیدهای پیرازولیدین، عوارض کبدی ایجاد نماید.

احتیاط:

مصرف مقدار زیاد خوراکی فراورده‌های این گیاه ممکن است باعث تهوع و گیجی شود.

ترکیبات مهم:

ترکیبات بسیار متنوعی در این گیاه وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل دست‌ کم هفت دسته مواد ازجمله پلی ساکاریدها، فلاونوئیدها، کافئیک اسید، اسانس، پلی استیلن‌ها، آلكاميدها و ترکیبات متفرقه هستند.
پلی ساکاریدها: تعدادی از محرک‌های ایمنی و ضد التهاب‌های متوسط پلی ساکاریدی در گیاه گزارش‌ شده است، ازجمله اینولین به میزان ۵/۹ درصد در ریشه یا قسمت‌های هوایی وجود دارد.
فلاونوئیدها: میزان ۰/۳ – ۰/۵ درصد فلاونوئیدها در گیاه وجود دارد که از همه مهم‌تر روتوزید ۸ در آن است. مشتقات اسید کافئیک ازجمله اسید شیکوریک، اسید کلروژنیک و سینارین نیز در گیاه وجود دارد.
اسانس: میزان اسانس در برگ، گل و ریشه گونه‌ها کاملاً متفاوت است و در فصول سال تغییر می‌کند. مهم‌ترین مواد موجود در اسانس‌ها شامل بورنئول و آلفاپی‌نن است. از ترکیبات دیگر می‌توان رزین ها، گلیکوپروتئین‌ها، استرول‌ها، اسیدهای چرب و مواد معدنی را نام برد.

نکات قابل‌توجه:

1- قبلاً فقط از ریشه گیاه به‌عنوان دارویی استفاده می‌شد، ولی جدیداً از قسمت‌های هوایی گیاه نیز استفاده می‌شود.

2- گیاه بومی نواحی آمریکاست، اما در سال‌های اخیر گونه اصلی آن در سطوح محدود در ایران کشت‌ شده است.

3- بهترین زمان جمع‌آوری ریشه گیاه پس از دوره گلدهی آن است. ریشه‌ها را از درون زمین خارج نموده، شسته، خرد و خشک می‌کنند. سپس آن را پودر کرده و از پودر یا فرآورده‌های دیگر آن نظیر دم‌کرده، تنتورگیاه یا عصاره آن استفاده به عمل می‌آورند.

نکته مهم:

بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره‌ گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره 09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.