خواص سبزی جعفری

تاریخ انتشار: 22 خرداد 1398

بازدید: 904 بازدید

خواص سبزی جعفری
نام علمی: Petroselinum crisp
نام عمومی: Parsley
نام‌های انگلیسی: Parsley
نام عربی: مقدونس رومی
نام فرانسوی: Persil
نام آلمانی: Petersilie
نام خانواده: Umbelliferae‌(چتریان)
نام‌های مترادف: Apium crispum, Petroselinum hortens

Table of Contents

گیاه‌شناسی و خواص سبزی جعفری:

جعفری گیاهی است دوساله به ارتفاع تا یک متر. برگ‌های جعفری سبز تیره و براق و منقسم به اشكال لوزی یا مثلثی شکل است. برگ‌های پایین و بالای گیاه کمی متفاوت‌اند؛ به‌ گونه‌ای که‌ برگ‌های بالا به‌صورت باریک و نوار مانند درآمده‌اند. گل‌های کوچک مایل به سبز و به‌صورت چتر مرکب هستند. در قاعده چتر اصلی زاویه وجود دارند. میوه جعفری دوکی‌ شکل، به عرض تا یک و به طول تا دو میلی‌متر بوده و به رنگ سبز با بوی بسیار معطر است.

قسمت مورد استفاده جعفری ریشه، برگ، میوه و اسانس آن است. جعفری هم به‌صورت خودرو و هم پرورشی در نقاط مختلف جهان وجود دارد. این گیاه به‌صورت یکی از پرمصرف‌ترین سبزی‌ها در نقاط مختلف ایران کشت و برداشت می‌شود. نواحی مهم کشت آن در جهان، اروپا، شمال آفریقا، آسیا و ایران است.

تاریخچه و خواص سبزی جعفری:

ریشه و برگ جعفری از چاشنی‌ها و مواد مورد مصرف در صنایع آرایشی پرمصرف جهان است. در لبنان جعفری یکی از پرمصرف‌ترین مواد افزودنی به غذاها به نام Tabbouleh است. بعضی افراد بزرگسال با هر وعده‌ غذا تا ۵۰ گرم جعفری مصرف می‌کنند. در طب سنتی از میوه جعفری جهت رفع نفخ و کولیک و دل‌ درد استفاده می‌شود. جعفری به‌عنوان ادرارآور و رفع مشکلات کلیه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از اسانس آن به‌عنوان قاعده آور استفاده می‌شود؛ بنابراین مصرف زیاد آن باعث سقط‌ جنین می‌گردد.

از دیگر خواص سبزی جعفری استفاده از برگ آن به‌عنوان ضد سرطان، تسکین محل گزش حشرات و درمان پارازیت‌های پوستی است. از چای جعفری در قدیم برای رفع اسهال خونی استفاده می‌شد. از دیگر استفاده‌های جعفری در طب قدیم رفع مشکلات پروستات، کبد، طحال، کم‌خونی، آرتریت و به‌عنوان خلط‌ آور، ضد میکروب، مسهل و تهیه لوسیون های محرک رشد مو است.

مهم ترین خواص سبزی جعفری:

1- کمک به دفع سنگ کلیه

2- افزایش قوای جسمی و جنسی

3- کاهش فشار خون

4- محافظ چشم و از بین برنده میکروب و باکتری

منشأ جغرافیایی:

جعفری بومی نواحی مدیترانه است؛ اما در حال حاضر در نقاط مختلف دنیا، ازجمله اروپا، آسیا، شمال و جنوب آمریکا، هند، ژاپن و استرالیا به‌طور وسیع کشت می‌گردد. جعفری مورد نیاز برای تهیه داروهای از کشت‌های محلی کشورها تأمین می‌شود.

خواص برگ و دانه جعفری:

ضد باکتری، ضد التهاب، ضد ترشح شیر، ضد اکسیدان، ضد تب، ضد قارچ، ضد روماتیسم، ضد نفخ، ضدعفونی‌کننده، ضداسپاسم، سقط کننده، حساسیت‌زا، تقویت‌ کننده قوای جنسی، هضم‌ کننده، ادرارآور، قاعده آور، خلط‌ آور، روان‌ گردان، مقوی کبد، کاهش‌ دهنده فشار خون، کاهش‌ دهنده اسید اوریک، شیر افزا، مسهل، آرام‌بخش، مقوی و مقوی رحم.

ترکیبات مهم گیاه جعفری:

ویتامین‌ها شامل A, K, E,C, انواع B و املاح شامل کلسیم، آهن، منیزیوم، منگنز، روی، فسفر، پتاسیم (۵۵۴ میلی‌گرم) و سدیم (۵۶ میلی‌گرم) درصد تازه می‌باشند.

ریشه جعفری تا ۰/۱ درصد، برگ‌ها تا ۰/۳ درصد و میوه‌ها از ۲ تا ۷ درصد اسانس دارند. در اسانس میوه جعفری دو جسم مهم و ازنظر فارماکولوژی، فعال وجود دارد که به نام‌های آپيول و میریستی سین مشهورند. میریستی‌سین ازنظر شیمیایی وابسته به آپیول است که در جوز هندی به مقدار زیاد یافت می‌شود. بیش از ۳۰ واریته جعفری شناسایی‌شده‌اند که در اسانس میوه همه آن‌ها آپيول یا میریستی‌سین یا هردوی آن‌ها وجود دارد.

مثلاً در اسانس میوه جعفری آلمان ۶۰ تا ۸۰ درصد آپيول موجود است؛ درحالی‌که در نمونه فرانسوی مقدار کمی آپيول و بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد میریستی‌سین وجود دارد. اسانس برگ جعفری که به‌صورت مایع زرد تا زرد مایع به قهوه‌ای روشن است، دارای بوی برگ‌هاست. ترکیبات مهم این اسانس اکثراً هیدروکربن‌های مونوترپنی هستند. جسم اصلی این اسانس شامل ۱، ۳ و ۸ منتاتریان است. اسانس میوه و برگ جعفری با هم تفاوت زیادی دارند و درنتیجه دارای اثرات متفاوتی هستند. جعفری حاوی فورانوکومارین پسورالن و ترکیبات وابسته است که می‌تواند حساسیت به نور ایجاد کند. ترکیبات کومارینی دیگر جعفری عبارت‌اند از: فیکوزین، برگاپتن، ماجودین و هراکلین.

عوارض جانبی سبزی جعفری :

مصرف جعفری یا میوه آن در حد خوراکی، عارضه‌ای در برندارد؛ ولی مصرف مقادیر زیاد آن ممکن است زیان‌آور باشد. افرادی که به گیاهانی مانند کرفس، رازیانه و هویج (گیاهان خانواده چتریان) حساسیت دارند، ممکن است به جعفری نیز حساس باشند. مضرات جعفری بیشتر مربوط به آپيول آن است که ممکن است باعث سقط، مشکلات کبدی، تاول یا عوارض دیگر شود، به‌هرحال مصرف ۲۰۰ گرم جعفری به‌طورکلی می‌تواند عوارضی به دنبال داشته باشد.
مصرف در بارداری و شیردهی: در حد خوراکی و مجاز بدون اشکال است.

طريقه و میزان مصرف:

1- ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم جعفری روزانه میل شود. به این منظور یک لیوان آب را با ۱۶ گرم برگ جعفری تازه در دستگاه مخلوط‌ کن ریخته و سپس صاف کنید. حالا آب صاف‌ شده برگ جعفری قابل‌ مصرف است.

2- ۶ گرم برگ تازه جعفری روزانه به‌صورت خوراکی مصرف شود.

3- ۱ تا ۲ قاشق چایی‌خوری از برگ خشک جعفری در یک لیوان آب میل شود.

4- خرد شده ۱ تا ۲ گرم دانه جعفری روزانه در آب یا به همراه غذا مصرف شود.

5- مصرف برگ جعفری یکی از بهترین داروهای خشکاندن شیر است. همچنین برای پستان‌های کوفته و ورم‌ کرده مفید است.

مهمترین خواص سبزی جعفری:

ترکیب میریستی‌سین که ماده اصلی اسانس جوزبویا (جوز هندی) است، عامل اثرات روان‌گردانی آن است؛ درصورتی‌که اسانس میوه جعفری به این عنوان شناخته‌ نشده است. آپيول دارای خاصیت ضد تب و مانند میریستی سین محرک رحم است. مقادیر زیاد این مواد می‌تواند خطر سقط را به دنبال داشته باشد. یک محصول روسی به نام Supetin که حاوی ۸۵ درصد عصاره جعفری است، به‌منظور تحریک رحم در زمان وضع حمل مورد استفاده قرار می‌گیرد. بی‌خطر بودن این محصول تاکنون به اثبات نرسیده است. آپيول و میریستی سین ممکن است مسئول اثر ادرارآور اسانس و میوه جعفری باشد. عصاره جعفری خاصیت ضد میکروب و ضد قارچ متوسط را در خارج از بدن نشان داده است. البته ممکن است این اثرات را داخل بدن نداشته باشد.

نکات قابل‌توجه:

۱- قسمت مورد استفاده‌ی جعفری، ریشه، برگ، میوه و اسانس آن است که بیشتر از برگ آن استفاده می‌شود؛ ولی خواص ذکرشده عمدتاً مربوط به برگ جعفری است.

۲- دو جسم آپيول و میریستی سین که خطرات سقط‌ جنین و روان‌گردانی دارند، بیشتر در میوه و اسانس جعفری وجود دارند که باید در مصرف آن‌ها احتیاط کرد.

٣- با اینکه در میوه جعفری بیشتر نقاط دنیا، دو جسم آپيول و میریستی سین و به‌خصوص آپيول که خطرات بیشتری دارد گزارش‌ شده است، پژوهش‌ه در دانشکده داروسازی نشان داد که میوه جعفری ایران عاری از آپيول و میزان میریستی سین آن کمتر از نقاط دیگر دنیاست. این مسئله، ویژگی خاص و کم‌ خطری میوه جعفری ایران نسبت به دیگر نقاط دنیا را نوید می‌دهد.

۴- تاکنون گزارشی مبنی بر عدم آپيول در جعفری نقاط مختلف جهان گزارش نشده و این موضوع در نوع ایرانی برای اولین بار مشاهده می‌شود.

۵- تعدادی داروی گیاهی از میوه و اسانس جعفری در دنیا تولید شده و در حال مصرف می‌باشند که نمونه آن‌ها در ایران وجود ندارد.

نکته مهم:

بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره‌های خالص گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره 09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.