آشاارگانیک | مرجع آنلاین عرضه، تامین و فروش انواع عصاره و اسانس
جمع آوری و خشک کردن گیاهان
کمیت و کیفیت مواد مؤثر و اثرات درمانی گیاهان دارویی مستقیماً به زمان جمع‌آوری آن‌ها بستگی دارد. زمان مناسب جمع‌آوری، یک روز خشک و زمانی است که گیاه رسیده و حداکثر میزان مواد مؤثر در آن ایجادشده باشد. در این شرایط پس از جمع‌آوری، باید به‌تندی آن‌ها را خشک نمود. گیاهان خشک را باید دور از نور نگه داشت تا از اکسید شدن مواد آن و تبخیر شدن اسانس آن‌ها جلوگیری شود. همچنین برای جلوگیری از کفک زدن باید در جای هوادار، خشک و گرم به خشک‌کردن آن‌ها پرداخت. خشک‌کردن گیاهان در زیر هودهای فن دار و اطاق های آفتاب‌گیر و درباز کاملاً مناسب است. خشک‌کردن گیاهان در مقدار زیاد می‌تواند در یک باغچه یا زمینی که رطوبت نداشته باشد با کمک یک فن دارای قدرت کم صورت گیرد. برای خشک‌کردن گیاهان هیچ‌گاه نباید از محیط گاراژ و نظایر آن استفاده نمود؛ چون بوی بنزین و دود آن‌ها را خراب می‌کند.
در شرایط مناسب ذکرشده، گیاهان می‌توانند حداکثر به مدت یک هفته خشک شوند. مدت بیش از این باعث کاهش بوی گیاهان و کمرنگ شدن آن‌ها می‌شود. درجه‌ی حرارت مناسب اتاق برای خشک‌کردن گیاهان بین ۲۰ تا ۳۲ درجه‌ی سانتی‌گراد هست. برای جمع آوری و خشک کردن گیاهان دارویی باید از ظروف شیشه‌ای رنگی یا چینی دردار استفاده کرد. ظروف باید تمیز و خشک باشند و در آن‌ها محکم باشد تا از کفک زدن آن‌ها جلوگیری شود. درصورتی‌که ظروف شیشه‌ای رنگی نباشند، بهتر است آن‌ها را در کمدهایی تاریک قرارداد. تاریخ خشک‌کردن گیاهان را باید با برچسب بر روی ظرف نگهداری آن‌ها یادداشت نمود؛ چون گیاهان خشک‌شده در شرایط مناسب بین ۱۲ تا ۱۸ ماه قابل‌مصرف هستند.
جمع آوری و خشک کردن گیاهان (گل ها):
برای جمع آوری و خشک کردن گیاهان دارویی (گل‌ها) بعد از طلوع آفتاب وقتی‌که شبنم‌ها تبخیر می‌شوند باید اقدام شود؛ چون‌که شبنم باعث افزایش رطوبت و پوسیدگی می‌شود. بهترین زمان برای اکثر گل‌ها هنگامی است که کاملاً باز می‌شوند. البته استثناء نیز وجود دارد؛ برای مثال در مواردی باید گل‌ها قبل از باز شدن کامل جمع‌آوری شوند، مانند گل‌های پیرتر که خاصیت حشره کشی دارند و باید زود جمع‌آوری شوند. گلبرگ‌ها چون به‌سرعت خراب می‌شود باید آن‌ها را در یک سطح مانند سینی خشک نمود. در مورد گل‌های ریز و کوچک مانند اسطوخودوس (لاواندر) مانند دانه‌ها عمل می‌کنیم؛ به این‌گونه که قبل از ریختن گل‌ها، از حدود ۲۰ سانتی‌متر سرشاخه‌ی گل‌دار را جدا نموده و آن را به‌طرف پایین آویزان می‌کنیم.
در خشک‌کردن گیاهان باید دقت نمود که کلیه‌ی حشرات یا ناخالصی‌ها را جدا کنیم و گل‌ها را روی کاغذ خشک‌کن یا روزنامه خشک‌کنیم. گل‌های خشک‌شده را باید در ظروف دربسته و چه‌بهتر که رنگی، بریزیم تا رطوبت هوا و نور به آن آسیب نرساند. گل‌هایی را که دارای نهج (قسمت وسط) بزرگ می‌باشند باید بعد از جدا نمودن گلبرگ‌ها، قسمت وسط را دور بیندازیم.
جمع آوری و خشک کردن گیاهان (قسمت هوایی و برگ‌ها):
برگهای بزرگ مانند باباآدم (بوردوک) را می‌توان چید و به‌طور جداگانه خشک نمود؛ اما در برگهای کوچک مانند برگ نعنا و بادرنج بویه، باید برگ را با ساقه خشک نمود. برگهای خزان شونده (برگ‌ریز) را درست قبل از گل دادن باید چید و برگ گیاهان همیشه‌سبز مانند رز ماری (اکلیل کوهی) را می‌توان در تمام طول سال چید. درصورتی‌که کل قسمت هوایی موردنیاز باشد، باید در نیمه‌ی گل‌دهی جمع‌آوری شوند تا در این زمان دارای ساقه، برگ، گل و دانه باشد.
برای خشک‌کردن می‌توان ۸ تا ۱۲ دسته ساقه‌ی برگ‌دار را باهم بسته و به سمت پایین آویزان نمود؛ سپس وقتی کاملاً خشک شد و حالت شکنندگی پیدا کرد؛ آن‌ها را از ساقه جدا کرد. درصورتی‌که کلیه‌ی قسمت هوایی منظور باشد همه را باهم خردکرده و در یک شیشه‌ی دردار و بهتر آن‌که رنگی باشد بریزیم.
جمع آوری و خشک کردن گیاهان (پوست):
در فصل پاییز و قبل از این‌که صمغ‌ها و شیرابه‌ها آسیبی به پوست برسانند؛ پوست‌ها جمع‌آوری می‌شوند. هیچ‌گاه نباید به‌طور کامل پوست گیاهان را کند؛ مگر این‌که بخواهیم گل گیاه را به‌صورت تنتور دارویی استفاده کنیم. پوست را نباید با آب شست بلکه برای زدودن آلودگی‌های خارجی، حشرات و یا قارچ‌های پوست، باید این‌گونه مواد را از روی آن‌ها تمیز کرد؛ سپس آن‌ها را به قطعات کوچک ۲ تا ۳ سانتی‌متری تقسیم نمود و بر روی یک سطح مانند سینی خشک کرد.
جمع آوری و خشک کردن گیاهان (میوه ها):
بهترین زمان جمع‌آوری میوه‌ها پس از رسیدن کامل و قبل از نرم شدن آن‌هاست. در غیر این صورت ضمن خشک شدن اثرات خود را از دست می‌دهند. میوه‌ها را باید در یک سطح قرارداد و پوسته آن‌ها را پشت و رو کرد تا از کپک‌زدگی آن‌ها جلوگیری شود. درصورتی‌که میوه‌ها كپک داشته باشند باید آن‌ها را دور ریخت.
جمع آوری و خشک کردن گیاهان (ریشه ها):
ریشه‌ها اکثراً در فصل پاییز و زمانی که قسمت هوایی گیاه در حال خشک شدن است جمع‌آوری می‌شوند. در بعضی گیاهان مانند گل قاصدک ریشه‌ی گیاه را باید در بهار جمع‌آوری نمود .برای خشک‌کردن ریشه‌ها ابتدا باید آن‌ها را شست تا گرد وخاک و گل آن‌ها تمیز شود؛ سپس در صورت لزوم پوست آن‌ها را جدا نمود و در صورت درشت بودن، آن‌ها را به قطعات و قسمت‌های کوچک‌تری تقسیم کرد. البته این عمل بهتر است تا ریشه تازه و نرم است انجام شود؛ چون ریشه‌های خشک بسیار سخت شده و خرد کردن آن‌ها مشکل است. تکه‌های خردشده‌ی ریشه را باید درروی کاغذ خشک‌کن یا روزنامه و بر روی یک سطح قرارداد و در محلی گرم یا اتاق آفتابی و یا در کنار پنجره‌ی آفتابی قرارداد تا خشک شوند.
جمع آوری و خشک کردن دانه ها:
دانه‌ها را باید پس از رسیدن کامل جمع‌آوری کرد. اکثر دانه‌ها در فصل تابستان به‌طور کامل می‌رسند. چنانچه دانه‌های ریز و کوچک درروی سرشاخه قرار داشته باشند باید حدود ۲۰ سانتی‌متر بالای ساقه را چید و به‌طرف پایین آویزان نمود تا خشک شوند. زیر ساقه باید کاغذ خشک‌کن قرارداد تا دانه‌هایی که خشک‌شده و می‌ریزند را جمع‌آوری نمود. چون دانه‌ها پس از رسیدن توسط پرندگان یا باد از بین می‌روند ازاین‌رو قبل از این باید آن‌ها را جمع‌آوری نمود. همچنین دانه‌ها را نباید زیر نور مستقیم آفتاب خشک کرد.
جمع آوری و خشک کردن پیازها:
بهترین زمان جمع‌آوری هنگامی است که قسمت هوایی کاملاً خشک شود. البته در بعضی موارد مانند سير قبل از پژمرده شدن کامل برگ‌ها به خاطر گم نشدن محل آن‌ها، باید به جمع‌آوری سریع آن‌ها پرداخت.
نکته مهم:
بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره 09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.
منابع اطلاعات:
کتاب‌ها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه محصولات ارگانیک آشا
موسسه کار آفرینی دکتر زرقانی
