خواص درمانی سیر چیست؟

خواص درمانی سیر چیست؟
نام علمی: Allium sativum
نام‌های عمومی: Poor man, Nectar gods, Rustic treacle, Stinking rose, Allium, Garlic
نام انگلیسی: Garlic
نام عربی: ثوم (Thawm)
نام فرانسوی: Ail
نام آلمانی: Knoblauch
نام مترادف: Porvium sativum
نام خانواده: Liliaceae (لاله)

• 

• 

• 

گیاه‌شناسی و خواص درمانی سیر چیست؟

سیر گیاهی است چند ساله و علفی به ارتفاع حدود ۵۰ سانتی‌متر، با برگ‌هایی باریک و به‌صورت غلافی که قسمتی از ساقه را می‌پوشانند. برگ‌ها معمولاً از ناحیه غلاف به‌صورت آویخته قرار می‌گیرند. گل‌ها به‌صورت مجموعه‌ای چتر مانند به رنگ سفید یا گلی در انتهای دمگل درازی قرار می‌گیرند. قسمت مورد استفاده گیاه بیشتر بولب (پیاز) زیرزمینی آن است که هر یک دارای ۱۰-۵ حبه سیر است. این قطعات در پوشش نازک مایل به سفید قرارگرفته‌اند و مجموعه آن‌ها در غلافی یکپارچه، بولب سیر را تشکیل می‌دهند. کلیه قسمت‌های سیر بوی مواد گوگردی آن را می‌دهد؛ ولی میزان این مواد در بولب حداکثر است. سیر در نقاط مختلف ایران، به‌خصوص همدان و شمال کشت می‌شود.

تاریخچه و خواص درمانی سیر چیست؟

اسم آلیوم از واژه سلتیکی گرفته‌ شده که به معنای «سوزش‌آور» و «برافروخته» است. سیر در مصر باستان ارزش کالای مبادله پایاپای را داشت و خواص آن روی کتیبه‌های اهرام بزرگ چه اوپس نوشته شده است. استفاده‌های متفاوت محلی از سیر، از درمان جذام در انسان گرفته تا جلوگیری از دلمه شدن خون در اسب را شامل می‌شود. پزشکان در قرون‌ وسطی، سیر را برای درمان کچلی تجویز می‌کردند و سرخ‌ پوستان آمریکا این گیاه را برای مداوای گوش‌درد، نفخ و بیماری خونی ناشی از کمبود ویتامین C به کار می‌بردند.

منشأ جغرافیایی:

سیر به‌ احتمال‌ زیاد بومی آسیاست، ولی امروزه در بیشتر نقاط دنیا کشت می‌شود. یکی از کشورهای تولید کننده اصلی سیر در جهان، کشور چین است.

مهمترین خواص درمانی سیر چیست؟

سیر دارای اثرات بسیار متنوع و مهمی ازجمله اثرات ضد میکروبی، ضد قارچ، ضد ویروس، ضد سرطان، کاهش پرفشاری خون، کاهش چربی خون، کاهش کلسترول و کاهش چسبندگی پلاکت‌هاست.

اثرات ضد میکروب: مطالعات از ۱۹۴۴ به بعد بر روی عصاره سیر و آلی‌سین نشان می‌دهد که این مواد با غلظت کم دارای خاصیت قوی ضد گونه های استافیلوکوک، گونه های استرپتوکوک، باسیل‌ها گونه های بروسلا و گونه های ویبریو هستند. در مطالعات جدید خاصیت ضد میکروبی سیر با آنتی‌بیوتیک‌ها ازجمله پنی‌سیلین، استرپتومایسین، کلرامفنیکل، اریترومایسین و تتراسیکلین مقایسه شده است. این مطالعه و مقایسه حاکی از اثرات قوی ضد میکروبی سیر بوده است. همچنین استفاده از سیر باعث کاهش چشمگیر کلی‌فرم ها و میکروارگانیسم های غیر هوازی در مدفوع می‌شود.

اثر ضد قارچ: سیر یک ضد قارچ قوی در داخل و خارج از بدن است. در آزمایش‌های کلینیکی اثرات ضد کاندیدا آلبیکانس به‌طور قوی مشخص‌ شده که این اثر به‌مراتب از نیستاتین، ویوله ژانسین و شش ضد قارچ دیگر قوی‌تر بوده است. عصاره آبی سیر در داخل بدن، حتی با غلظت یک‌ صدم، اثرات خوبی بر قارچ‌های پوستی، ازجمله تینیاکورپوریس، کاپی تیس و کروریس نشان داده است. در چین، یک مطالعه بیمارستان درمانی نشان داد که سیر در درمان کریپتوکو کال مننژیتیس، مؤثر است. این قارچ یکی از جدی‌ترین و قابل انتشارترین عفونت‌های مهم است.

اثر ضد کرم: عصاره سیر اثر خوبی روی بعضی کرم‌های مزاحم دستگاه گوارش، ازجمله آسکاریس و کرم‌های قلاب‌دار می‌گذارد.

اثر ضدویروس: آزمایش‌ها بر روی حیوانات، ازجمله موش نشان داده است که عصاره سیر ضد ویروس آنفلوانزا، هرپس و چندین ویروس دیگر است که اثرات خوبی اعمال می‌کند.

اثر ضد سرطان: سقراط دانشمند مشهور یونان، مصرف سیر را به‌عنوان ضد سرطان توصیه کرده است و امروزه آزمایش‌ها بر روی انسان و حیوان این اثر را تأیید کرده و چندین ترکیب موجود در سیر این اثر را به‌طور چشمگیر نشان داده‌اند. همچنین اثر ضد سرطانی سیر با مطالعه در آمارهای زیاد مصرف‌ کنندگان سیر در اقوام مختلف جهان به اثبات رسیده است. یکی از مکانیسم‌های اثبات‌ شده، تأثیر سیر در جلوگیری از تشکیل نیتروزآمین است. نیتروزآمین جسمی است که در مرحله هضم و تغییرات مواد غذایی در بدن تولید می‌شود و یکی از قوی‌ترین مواد سرطان‌زا به شمار می‌آید.

اثرات قلبی- عروقی: یکی از اثرات بسیار مهم سیر محافظت از سیستم قلبی – عروقی و جلوگیری از امراض آن است. مطالعات نشان می‌دهد که سیر و فرآورده‌های آن در جلوگیری از مرگ‌ ومیر مربوط به بیماری‌های قلبی- عروقی بسیار مؤثر هستند. خواص سیر در این زمینه به شرح زیر است:

کاهش کلسترول: بر اساس مطالعات زیاد دوسوکور با دارونما، کلسترول بالای ۲۰۰ با مصرف مقادیر معینی سیر به حد طبیعی می‌رسد. میزان ۱۰ میلی‌گرم آلی‌سین یا معادل آن سیر می‌تواند باعث کاهش ده‌ درصدی LDL و افزایش ۱۵ درصدی HDL و کاهش ۱۵ درصدی ‌تری گلیسیریدها شود.

کاهش پرفشاری خون: این خاصیت سیر در انسان و حیوانات به‌خوبی مورد تأیید قرارگرفته است. هفت آزمایش دوسوکور و یک آزمایش یک سوکور که جمعاً ۴۱۵ بیمار در آن شرکت داشتند، مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی از پودر سیر استاندارد حاوی ۱/۳ درصد آلی‌این به میزان ۹۰۰-۶۰۰ میلی‌گرم (معادل ۲/۷-۱/۸ گرم سیر تازه) روزانه استفاده شد. این مطالعه طی ۳-۱ ماه نشان داد که به‌طور متوسط ۱۱ میلی‌متر جیوه فشار سیستولی و ۵ میلی‌متر جیوه فشار دیاستولی کاهش می‌یابد. بررسی همین نتایج نشان داد که مصرف سیر می‌تواند ۲۵-۲۰ درصد حملات قلبی را کاهش دهد.

کاهش چسبندگی پلاکت‌ها: در یک مطالعه بر روی ۱۲۰ نفر با مصرف روزانه ۹۰۰ میلی‌گرم پودر خشک سیر (شامل ۱/۳ درصد آلی‌این)، به مدت چهار هفته در مقایسه با دارونما، چسبندگی پلاکت‌ها در گروه مصرف کننده سیر از بین رفته بود. چسبندگی پلاکت‌ها از عوامل امراض قلبی، حمله‌ها و تنگی و تصلب شرائین است.

جلوگیری از اکسید شدن LDL: یکی از مشکلات تصلب شرائین (تنگی عروق)، کاهش LDL به علت اکسیداسیون آن است. ویتامین E ،C و بتاکاروتن‌ها از این اکسیداسیون جلوگیری می‌کنند. تا چندی قبل مطالعه مستندی درباره این خاصیت سیر وجود نداشت. مطالعات اخیر این اثر را در سیر اثبات کرد و سیر همچون مواد ذکرشده دارای خاصیت جلوگیری از اکسیداسیون LDL و درنتیجه افزایش آن در خون است.

کاهش قند خون: سیر و آلی‌سین کاهش‌ دهنده قند خون هستند. مطالعات جدید افزایش متابولیسم کبدی، افزایش ترشح انسولین و جلوگیری از غیرفعال شدن انسولین توسط بعضی مواد ازجمله مکانیسم‌های آلی‌سین موجود در سیر را تأیید کرده است.

دیگر خواص درمانی سیر چیست؟

ضد درد، ضد آمیب، ضد آفلاتوکسین، ضد حساسیت، ضد تصلب شرائین، ضد آریتمی، ضد باکتری، ضد سرطان، ضد دیابت، ضد سم، ضد ژیاردیا، ضد ورم، ضد اکسیدان، ضد تب، ضد پروستاگلاندین، ضد روماتیسم، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد ترومبوز، ضد ویروس، ضد نفخ، ضد احتقان، افزایش‌دهنده میل جنسی، مقوی قلب، معرق، خلط‌ آور، قارچ‌ کش، حل‌ کننده فیبرین، مقوی معده، محافظ کبد، کاهش‌ دهنده قند خون، کلسترول خون، پرفشاری خون، کاهش‌دهنده تری گلیسیریدها، محرک ایمنی بدن، ضد کرم، لاروکش و اسپرم کش.

ترکیبات مهم:

سیر تازه منبع خوبی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و مواد گوگردی است. بیشترین مقدار مواد گوگردی در جنس آلیوم مربوط به سیر می‌باشد. در حقیقت مواد گوگردی که اجسام اصلی گیاه می‌باشند، اسانس سیر را تشکیل می‌دهند که میزان آن تا ۰/۵ درصد متغیر است. مهم‌ترین اجسام گوگردی شامل آلی‌سین، دی آلیل دی سولفاید و دی آلیل تری سولفاید هستند. آلی‌سین که بوی عمده سیر مربوط به آن است، توسط آلی‌ناز از آلی‌این تولید می‌شود. «آلی‌این» جسمی بدون بو، بدون رنگ و بدون فعالیت فارماکولوژیک است که پس از تبدیل به آلی‌سین دارای بو و خواص مختلف دارویی می‌گردد. وقتی‌که سیر خرد می‌شود، آنزیم آلی‌ناز آزاد شده و آلی‌این را تبدیل به آلی‌سین می‌کند.

با توجه به اینکه آنزیم مربوطه، با حرارت، غیرفعال می‌گردد، لذا سیر پخته ازنظر بو و خواص ضعیف‌تر از سیر خام است. دو عنصر بسیار با اهمیت ژرمانیوم و سلنیوم با مقادیر کم در سیر وجود دارند که به نظر می‌رسد فعالیت ضد سرطانی سیر مربوط به آن‌هاست. ترکیبات دیگری ازجمله پروتئین به میزان ۱۷ درصد وزن خشک سیر، گلوکو سینولاز، آنزیم‌های پراکسیداز و میروزیناز در سیر وجود دارند. ویتامین‌ها شاملB1 ،B2 ،B3 ،B5 ،B6 ، B9 ،C و املاح شامل کلسیم آهن، منگنز، منیزیوم، فسفر، روی، سلنیوم، پتاسیم (۴۰۱ میلی‌گرم درصد) و سدیم (۱۷ میلی‌گرم درصد) در سیر خام می‌باشند.

نکات قابل‌توجه:

۱- چون اصلی ترین خواص سیر مربوط به مواد گوگردی آن است که در حرارت کم تبخیر می‌شوند، اثرات دارویی سیر پخته و سرخ‌ شده (به‌خصوص هر چه بیشتر حرارت ببیند) به‌مراتب کمتر از سیر خام است.

۲- با توجه به وجود مواد گوگردی موجود در سیرترشی، این محصول قطعاً خواص سیر را خواهد داشت، ولی تغییرات آن با گذشت زمان یا عوامل دیگر مورد مطالعه قرار نگرفته است.

۳- چون مواد مؤثر در اثر له شدن سیر آزاد شده و تغییراتی در فرمول و اثر آن‌ها ایجاد می‌شود، خوردن سیر به‌صورت حبه (بلعیدن به‌صورت حبه یا قطعات درشت) تأثیر چندانی نسبت به سیر جویده و له‌ شده نخواهد داشت و به همان حال دفع می‌شود.

۴- سیر نواحی مختلف دارای مقادیر متفاوتی از مواد مؤثر است که بیشتر آن‌ها مورد تجزیه دقیق قرار نگرفته‌اند؛ ولی می‌توان گفت هر چه بوی سیر بیشتر باشد، مواد گوگردی آن بیشتر و اثرات آن به‌مراتب قوی‌تر است.

۵- پودر سیر درصورتی‌که خیلی کهنه نباشد، دارای خواص مشابه سیر تازه است.

۶- خواص سیر تازه که معمولاً همراه با سبزی خوراکی روزانه به بازار عرضه می‌شود تا حدی شبیه به سیر (سیر حبه) است.

۷- با توجه به اینکه بوی سیر که از دهان استشمام می‌شود مربوط به دفع مواد گوگردی (مواد مؤثر) آن از طریق ریه است، بنابراین ماده مؤثری که بتواند این بو را برطرف کند، وجود ندارد. تنها بعضی از مواد خوشبوکننده دهان ممکن است تا حد کمی تأثیرگذار باشند.

۸- یکی از موادی که اندکی بوی سیر را از دهان کاهش می‌دهد، برگ جعفری تازه به‌صورت خوراکی است.

۹- اگر سیر حرارتی بیش از ۱۲۰ درجه سانتی گراد ببیند، خاصیت ضدمیکروبی آن از بین می‌رود.

۱۰- ده کشور اول تولید کننده سیر در سال ۲۰۱۰ شامل چین، هند، کره جنوبی، مصر، روسیه، برمه، اتیوپی، آمریکا، بنگلادش و اوکراین هستند که میزان ۱۷۶۷۴۸۹۳ تن سیر تولید کرده‌اند.

نکته مهم:

بیشترین میزان تأثیرگذاری گیاهان دارویی متعلق به عصاره‌ گیاهان دارویی است و بعدازآن می‌توان به مکمل‌هایی نظیر کپسول‌ها اشاره کرد. کمترین میزان اثرگذاری هم متعلق به عرق و چای و دم‌نوش است.
امیدوارم که اطلاعات خوب و مفیدی در اختیار شما قرار داده باشیم با نظر دهی و امتیازدهی مارو از کیفیت مطالب آگاه نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت فروشگاه محصولات ارگانیک آشا مراجعه نمایید و برای کسب اطلاعات در مورد محصولات ارگانیک می‌توانید با شماره  09120038341 مشاور فروشگاه ارگانیک آشا تماس بگیرید یا از طریق تلگرام، اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.

منابع اطلاعات:
کتاب‌ها و مقالات گیاهان دارویی
فروشگاه محصولات ارگانیک آشا
موسسه کار آفرینی دکتر زرقانی